High Performance Mind – waar hebben we het over?

Misschien ken je het wel – je bent rustig aan het rijden in de auto op weg naar je werk, en plots krijg je allerlei spontane gedachten. Dat je die ene vriendin nog zou terugbellen. Wat je gaat zeggen tegen je manager over het project waar je mee bezig bent. Of je bedenkt hoe je je partner gaat verrassen voor zijn verjaardag. In een keer komt het antwoord binnen terwijl, als je bewust gefocust had op de vraag, je het niet bedacht had. ‘Out of the blue’, wordt er ook wel gezegd. Sommige mensen hebben dit verschijnsel als ze ontspannen zijn, bijvoorbeeld onder de douche of bij het wakker worden. En anderen juist tijdens het sporten, hardlopen bijvoorbeeld staat er bekend om.

Hoe kan dit eigenlijk, dit verschijnsel? Inzichten, ideeën en invallen die als vanzelf lijken te komen juist als je het niet verwacht?

Normaal functioneren – beta hersengolven

Het grootste deel van de processen in onze hersenen spelen zich in het onbewuste af. Volgens hoogleraar psychologie Ap Dijksterhuis wordt 99% van ons gedrag bepaald door het onbewuste. We overschatten vaak ons bewuste, actieve denken, de eindeloze stroom woorden in ons hoofd. We gebruiken snelle hersengolven, ook wel de beta hersengolven genoemd, om na te denken, en om onze gedachten al dan niet hardop in woorden te vatten. Om te kunnen functioneren hebben we beta nodig, maar zodra we stress ervaren kan deze beta als het ware overheersend worden, en de woordenstroom en het aantal gedachtes lijken niet meer in bedwang te zijn. Behalve dat dit je uit je slaap kan houden, vaak niet productief is en gewoon niet prettig voelt, lijkt deze overactieve beta ook de ‘boodschappen’ uit het onderbewuste te overstemmen. Lagere frequentie hersengolven zoals alpha en theta en de bijbehorende eigenschappen zijn dan minder aanwezig.

Onstspanning – alpha & theta hersengolven

Alpha hersengolven ontstaan in een ontspannen staat, waarin ruimte komt voor creativiteit, fantasie en dagdromen. Bij het luisteren naar muziek bijvoorbeeld, tijdens een rustige wandeling, een goed gesprek met een vriend. Kleine kinderen brengen nog heel veel tijd door in de ‘alpha-staat’. ‘In alpha’ hebben we een sterk voorstellingsvermogen, waarbij alle zintuigen actief kunnen zijn (we zien iets voor ons, horen een liedje in ons hoofd, hebben een voorstelling bij de smaak van het gerecht dat we hebben bedacht). Theta golven zijn actief tijdens de slaap, met name als we dromen, en geeft ons toegang tot ons onderbewuste. Tijdens de slaap zijn we ons meestal niet bewust van wat er gebeurt, en dus ook niet van de inhoud van ons onderbewuste. Echter, in bijzondere omstandigheden zijn zowel beta, alpha als theta hersengolven aanwezig. En dat betekent dat we de ervaring onder woorden kunnen brengen en ons er bewust van zijn (de functie van beta), actieve zintuiglijke voorstelling bij kunnen maken (de creativiteit van alpha) én toegang hebben tot de inhoud van ons onderbewuste (in theta). Als we in deze staat zijn waarin meerdere frequentie categorieën tegelijkertijd aanwezig en toegankelijk zijn, dan noemen we dat de High Performance Mind. Deze staat kennen we allemaal wel, van de momenten van inzicht, ideeën, ‘aha’ momenten. Andere woorden zoals Flow en ‘the Zone’ zijn de High Performance Mind, in actie.

Trainer Annette Gude verteld hier meer over in deze Ted Talk – ‘The power of flow’: